Soru 1: Kalibrasyon ve deney laboratuvarları ile ürün/hizmet, sistem ve personel belgelendirmesi yapan kuruluşların akredite olma zorunluluğu var mıdır?
Cevap 1: Akreditasyonla ilgili ulusal ve uluslararası düzenlemeler, bu konuda bir mecburiyet getirmemektedir. Akreditasyon, tamamen gönüllülük esasına dayanmaktadır. Genellikle; uygunluk değerlendirmesi hizmetlerinin verildiği serbest piyasa ekonomileri, laboratuvarları ve belgelendirme kuruluşlarını akredite olmaya sevk eder. Bir laboratuvar veya belgelendirme kuruluşunun akredite olması ona itibar kazandırır. Belgelendirme kuruluşları ve laboratuvarlar; akreditasyonun dışında kalarak da hayatlarını idame ettirebileceklerini, müşteri bulabileceklerini ve müşteriyi tatmin edebileceklerini düşünüyorlarsa akredite olmadan da hizmet vermeye devam edebilirler. Serbest piyasa ekonomisinde kamu otoriteleri bazı alanlarda akreditasyonu zorunlu uygulama haline getirebilmektedir.
Soru 2: Ülkemizde faaliyet gösterip de yurtdışından akredite olmuş belgelendirme kuruluşlarının verdiği belgelerin, ülkemizde de geçerli olabilmesi için bu belgelendirme kuruluşlarının ayrıca TÜRKAK tarafından da akredite edilmeleri gerekiyor mu?
Cevap 2: Yabancı kökenli olup da ülkemizde faaliyet gösteren ve belgelendirme faaliyeti yapan kuruluşlar; Avrupa Akreditasyon İşbirliği Programı’nın (EA) üyesi bir ulusal akreditasyon kuruluşu tarafından akredite edilmiş ve ilgili firmanın Türkiye’deki uzantısı da bu akreditasyon kapsamında belirtilmiş ise, bu belgelendirme kuruluşlarının Türkiye’deki müşterilerine hizmet vermelerinde tenkit edilecek bir hal yoktur.
EA’nın sorumluluk alanı dışındaki diğer dünya ülkelerinden herhangi birinde faaliyet gösteren bir belgelendirme kuruluşu, Türkiye’de belgelendirme çalışması yapmış ve bu kuruluşu akredite eden taraf da EA’nın karşılıklı tanınma anlaşması yaptığı bir bölgesel akreditasyon kuruluşuna üye ise burada da belgelendirme kuruluşunun yeterliliği hususunda bir sorun ortaya çıkmayacaktır.
Bununla beraber; yurtdışından yapılacak olan akreditasyona göre, ülkemizde varolan akreditasyon sisteminden alınacak akreditasyonun, maliyet ve hızlı intikal yönüyle elbette ki üstünlükleri olacaktır. Dolayısıyla; yakın bir vadede ülkemizde faaliyet gösteren belgelendirme kuruluşları TÜRKAK’a dönüş yaparak buradan da akredite olmayı kendileri için bir kolaylık olarak göreceklerdir.
- Soru 3: TÜRKAK’ın CE işaretlemesindeki rolü nedir?
Cevap 3: Avrupa Birliğinin Yeni Yaklaşım Direktifleri’nde riskli ürünler için, CE işaretlemesi zorunluluğu getirilmiştir. Riskli ürünlerde CE işaretlemesi için yetkilendirilmiş kuruluşların (Notified Body) deney, muayene ve belgelendirme sonuçlarının olumlu olması esastır. CE işaretlemesi hakkında 4703 sayılı kanunun uygulanması için hazırlanan yönetmeliklerde; CE işaretlemesi ile ilgili yetkilendirilecek kuruluşların akreditasyon için kullanılan standartlara uygunluk sağlamış olmaları yer almaktadır.
- Soru 4: Uluslararası akreditasyon sürecinizle ilgili kısaca bilgi verir misiniz?
Cevap 4: Akreditasyon kuruluşlarının uluslararası tanınabilirliği, ticarette malların serbest dolaşımını sağlamak için çok önemlidir. Avrupa Birliği ile üyelik süreci içinde olan ülkemizdeki uygunluk değerlendirme kuruluşlarının verdiği sertifikaların tanınabilirliğini sağlamak, kuruluşumuzdan itibaren önemli bir hedef olarak gündemimizde yer almıştır.
TÜRKAK; 2006 yılında, Avrupa Akreditasyon Birliğince denetlenerek; laboratuvar, muayene ve sistem belgelendirme akreditasyonu alanlarında Karşılıklı Tanınma Anlaşmasını (MLA) imzalayarak uluslararası tanınırlığı olan bir akreditasyon kuruluşu haline gelmiştir.
TÜRKAK’ın daha önce imzalanan alanlara ilaveten Personel, Ürün, Çevre Yönetim Sistemleri Belgelendirme alanlarında da Karşılıklı Tanınma Anlaşması (MLA) 2008 yılında imzalanmıştır. Böylelikle TÜRKAK EA ile tüm alanlarda MLA imzalamıştır.
EA ile MLA imzalamamızı müteakip, 10 Mayıs 2006 tarihi itibariyle Uluslararası Laboratuvarlar Birliği (ILAC)’ne tam üyelik başvurumuz olumlu neticelenmiş ve deney ve kalibrasyon laboratuarları alanında Karşılıklı Tanınma Anlaşması (MRA) imzalanmıştı.
Kurumumuz IAF (Uluslararası Akreditasyon Forumu) ile de faaliyet gösterdiği tüm alanlarda Karşılıklı Tanınma Anlaşması imzalamıştır.
Soru 5 : TÜRKAK denetçi havuzu nasıl oluşturulmaktadır?
Cevap 5: TÜRKAK Denetçi havuzunda yer almak isteyen kişiler web sayfasında yer alan (www.turkak.org.tr) “Denetçi/Teknik Uzman Başvuru Formu”nu doldurarak Kuruma iletmektedir. Başvurular “Akreditasyon Faaliyetlerinde Yer Alacak Denetçi ve Teknik Uzmanların Nitelendirilme Kriterleri Rehbari” göz önünde tutulmak suretiyle ilgili komisyonlarca değerlendirilmekte ve haklarında karar alınmaktadır. Alınan karar doğrultusunda gerekli eğitimlerden geçirilen adaylar havuza kaydolmaktadır.
Soru 6 :TÜRKAK, akredite edeceği kuruluşlarda hangi kriterleri aramaktadır?
Cevap 6:TÜRKAK tarafından akredite edilecek faaliyet konuları, genel olarak uygunluk değerlendirmesi “Conformity Assessment” kavramı içinde yer almaktadır. Buna göre; deney, analiz ve kalibrasyon konusunda rapor ve sertifika veren laboratuvarlar, muhtelif standart ve teknik düzenlemeler temelinde ürün belgelendirmesi yapan kuruluşlar, gözetim faaliyeti yapan kuruluşlar, kalite yönetim, çevre yönetim ve diğer yönetim sistemlerini belgelendiren kuruluşlar ile personel belgelendirmesi yapan kuruluşlar akredite edilecek potansiyel arasında yer almaktadır.
Akreditasyon başvurusunda bulunmak isteyen uygunluk değerlendirme kuruluşları öncelikli olarak ilgili standarda göre kurulmuş ve işletilmekte olan bir kalite yönetim sistemine sahip olmak durumundadırlar. Uygunluk değerlendirme kuruluşunun yapmış olduğu faaliyetlerin kapsamına göre yukarıda belirtilen standardlara ilave olarak Avrupa Akreditasyon Birliği tarafından hazırlanmış olan Ek kriterlere de uygunluk sağlanmalıdır.
Akredite olmak isteyen kuruluşlar, www.turkak.org.tr adresli web sayfamızda yer alan “başvuruda istenen belgeler”i hazır hale getirip TÜRKAK’a akreditasyon başvurusunda bulunduklarında, yapılacak dosya incelemesi ve saha denetimi sonrasında yeterli görüldüğü taktirde TÜRKAK Yönetiminin kararıyla akredite edilmektedirler.
Soru 7 : Akredite bir Türk Kuruluşunun, Türkiye’de yapmış olduğu belgelendirme faaliyetinin Avrupa’da geçerliliği nedir?
Cevap 7: TÜRKAK faaliyet gösterdiği tüm alanlarda Avrupa Akreditasyon Birliği (EA) ile Karşılıklı Tanıma Anlaşması (MLA) imzalamıştır. Avrupa Akreditasyon Birliğinin en önemli amacı; üye ülkeler ve üye ülkelerin akreditasyon sistemleri arasında karşılıklı güveni kurmak ve bu güvenin kalıcılığını sağlamaktır.Bu da üye ülkelerin kendi akreditasyon kuruluşlarının sistemlerinin, belgelerinin ve raporlarının karşılıklı olarak eşitliğini kabul eden anlaşmalar yapmalarıyla gerçekleştirilmektir.Bu durumda; Karşılıklı Tanıma Anlaşmasına imza atan her Akreditasyon Kuruluşunun verdiği akreditasyon belgesinin uluslararası geçerliliği vardı
Soru 8: TÜRKAK’ın akreditasyon işlemlerinin akışı nasıldır?
Cevap 8: Akreditasyon işlemlerini açıklayan basit bir akış şeması için tıklayınız.
Soru 9: Akredite Laboratuvar Olmanın Avantajları Nelerdir?
Cevap 9: Laboratuvar akreditasyonu teknik yeterliliğin güvenilir bir göstergesi olarak hem ulusal hem de uluslararası yüksek saygınlığı ifade eder. Laboratuvar akreditasyonu laboratuvarların yeterliliğinin resmi olarak tanınmasını sağlayarak müşterilere güvenilir deney, analiz ve kalibrasyon hizmetlerini belirleme ve seçmede kolay bir yöntem sunar.
Laboratuvarın akredite edilmesi için yapılan işlemler uluslararası kriterlere göre düzenlenmiş ve standardlaştırılmıştır. Akreditasyon için kullanılan ortak yaklaşım sayesinde akredite laboratuvarlar tarafından elde edilen sonuçları ihtiva eden rapor ve sertifikalar uluslararası kabul görmektedir. Bu durum, ülkeler arasında mal ticaretinin gereksiz deney ve analiz tekrarları ile yavaşlaması riskini azaltmakta, ilave deney ve analiz masraflarını azaltmaktadır.
Soru 10: Laboratuvar Akreditasyonu ve ISO 9001 Belgelendirmesi Arasında Seçim ?
Cevap 10 :Laboratuvar akreditasyonu laboratuvarların deney, analiz veya kalibrasyon sonuçlarının doğru ve güvenilir olmasını temin etme amacındadır.
ISO 9001 standardı üretim veya hizmet kuruluşlarının kalite yönetim sistemlerinin değerlendirilmesinde geniş olarak kullanılır. Kuruluşların ISO 9001 sistemine göre belgelendirilmesi kuruluşun kalite yönetim sisteminin bu standarda uygunluğunu ifade eder. Laboratuvarlar ISO 9001’e göre belgelendirilirken, bu belgelendirme laboratuvarın teknik yeterliliği hakkında hiçbir beyanda bulunmaz. Bu bakımdan alınan belgenin piyasayı ve laboratuvarın potansiyel müşterilerini ikna etme gücü oldukça yetersizdir.
Soru 11: Akredite Laboratuvarlar Nasıl Tespit Edilir ?
Cevap 11: Akreditasyon kuruluşları genellikle akredite ettikleri laboratuvarlara sözleşme karşılığında akreditasyon Markası/Logosu kullanma hakkı tanırlar. Bu işaret ve markalar akredite laboratuvarların hazırladıkları deney/analiz/ölçüm rapor veya sertifikalarının üzerinde yer alır.
Bununla beraber akreditasyon kuruluşları akredite laboratuvarların adı, adresi ve akredite oldukları kapsam hakkında bilgileri ihtiva eden liste veya kataloglar hazırlar ve yayınlarlar. TÜRKAK tarafından akredite edilen kuruluşların listesi www.turkak.org.tr adresli TÜRKAK web sayfasında yayınlanmıştır. Avrupa ülkelerindeki akredite kuruluşları tespit etmek için www.european-accreditation.org adresinin ve dünyadaki diğer ülkelerdeki akredite kuruluşları tespit etmek için www.ilac.org adresinden yararlanılabilir.
