Esra SARGIN / Sigma Elektrik
Kaçak akım koruma şalterlerinin atarak elektrik akımını kesmesi kullanıcılar tarafından istenmeyen bir durum olsa da tehlikeli kaçak akımlara karşı insan hayatını riske atmamak ve yangın riskini önlemek kaçak akım koruma şalterinin atması ile mümkündür. Öyle ki her yıl binlerce insan elektrik çarpması sonucu hayatını kaybederken uygun değerlerde kullanılacak bir kaçak akım şalteri tüm bu ölümlerin önüne geçebilir. Bu nedenle elektrik tesisatında hem yasal zorunluluk adına hem de hayatımızı riske atmamak adına kaçak akım koruma şalterlerinin kullanılması mecburidir.
Kaçak akım koruma şalteri nasıl çalışır?
Kaçak akım koruma şalterleri, içerisinde bulunan toroid trafo sayesinde fazlardan giden akım ile nötrden dönen akımı vektörel olarak toplayarak ölçümler. Normal çalışma durumunda 0 olan bu değer, kaçak akımın oluşması durumunda 0 dan farklı olan kaçak akım değerini ölçer. Eğer ki ölçülen değer, şalterin eşik değerini aşıyorsa açtırma bobinine sinyal gönderilerek şalter trip konumuna düşer.
Kaçak akım oluşmasına neden olan hatalar
Kaçak akım koruma şalterleri genellikle nemli ortamlarda, izolasyon hatası, elektrik hattına bağlı bulunan cihazlardaki bünye kaçakları, harmonik etkiler, yanlış topraklama, nötr-toprak teması durumlarında atarak elektrik akımını kesmektedir.
Yıldırım Düşmesinin kaçak akım koruma şalteri üzerindeki etkisi
Elektrik yüklü bulutların toprağa deşarjı olarak açıklanan yıldırım düşmesi, bir iletken olan toprak üzerinden geniş alanlara yayılım göstermektedir. Bu yayılım sonucu, binaların topraklama iletkenleri üzerinden tesisata büyük enerjili darbeler karışarak cihazlara ciddi zarar vermekte hatta yangın riski oluşturmaktadır. Yıldırım düşmesinin verdiği zarar sadece cihazlarda bozulma ile kalmayıp bazı durumlarda ise kaçak akım koruma şalterlerinin gerçek bir kaçak olmamasına rağmen açması ile sonuçlanmaktadır. Genellikle bu durum artık kullanımı yasak olan elektronik tip kaçak akım koruma şalterlerinde yaşanmakta olup nedeni, aşırı gerilime bağlı olarak tristörlerin tetiklenerek açtırma düzeneğini harekete geçirmesidir. Bununla birlikte mevcutta kullanılan elektromekanik tip kaçak akım koruma şalterlerinin, yıldırım darbelerinden etkilenmemesi için özel düzenekler kullanılır. Bu düzenekler sayesinde yıldırım düşmesi veya şimşek çakması gibi durumlarda oluşan istenmeyen açmaların önüne geçilmiş olur ve bu düzenekler şalterin normal kaçak akım durumlarındaki davranışını etkilemez.
Fakat bünye kaçağı ve yalıtım hataları bulunan tesisatlarda halihazırda bulunan bir sabit kaçak akım mevcutken yıldırım düşmesine bağlı olarak açtırma bobinine gidebilecek küçük miktardaki kaçak akım sinyalleri açma eşik değerine ulaşarak şalterleri trip pozisyonuna düşürebilir. Burada dikkat edilmesi gereken önemli nokta, yıldırım düşme ihtimali bulunan alanlarda B tipi parafudrun kullanılmasıdır. Parafudr kaçak akım koruma şalterinden önce bağlanmalı, böylece darbe akımları kaçak akım koruma şalterine ulaşamadan toprakta sönümlenir. Yıldırımlı havalara kaçak akım koruma şalterinin atmasına sebep olan bir diğer neden ise yağmurlu havalarda yoğun nem ve ıslaklığa bağlı olarak izolasyon hatalarının oluşmasıdır.
Kaçak akım koruma şalterlerinde Sigma çözümleri
AC tipi, A tipi, B tipi Sigma kaçak akım koruma şalterleri elektrik kaçak akımlarına karşı tam kapsamlı koruma sağlar.
Sigma kaçak akım koruma şalterleri, elektrik kaçaklarına karşı doğrudan veya dolaylı temas halinde gerek insan hayatını koruma altına alırken, gerek yalıtım hataları nedeni ile oluşan yangın riskini önleyerek can ve mal güvenliğini koruma altına alır. Sigma kaçak akım koruma şalterleri TS EN 61008-1 standardına göre 2 ve 4 kutuplu 30mA hayat koruma şalteri, 300mA yangın koruma şalteri olarak 125A e kadar ISO 9001 kalite güvence sistemi altında CE normlarına uygun şekilde Türkiye’de üretilir.
